ایران صدها میلیون دلار در بازسازی اماکن مذهبی عراق سرمایهگذاری میکند. اما این یک روی سکه است. بخش زیادی از فعالیتهای سپاه در عراق مخفیانه صورت میگیرد. از انتقال اسلحه تا فروش مصالح ساختمانی در بازار آزاد سخن میرود.
کربلا
خبرگزاری رویترز با انتشار یک گزارش جامع به فعالیتهای سپاه پاسداران و سپاه قدس در پروژه مرمت اماکن مذهبی در کربلا، نجف، بغداد و سامرا پرداخته است. این گزارش جامع و اختصاصی رویترز را جان دویسون نوشته است.
گزارش با خبر سفر یکی از فرماندهان سپاه قدس به کربلا شروع میشود. حسن پلارک فرمانده سپاه در ماه سپتامبر به طور مخفیانه به کربلا سفر میکند. سفری که از سوی رسانههای ایران و عراق درباره آن گزارشی منتشر نمیشود. گفته میشود که هدف از این سفر بازدید از پروژه گسترش حرم امام حسین در کربلا بوده است.
حسن پلارک، یکی از کسانی است که اخیرا توسط دولت ترامپ به اتهام قاچاق تسلیحات تحریم شده است. پلارک رئیس "ستاد بازسازی عتبات عالیه" است. ستادی که مستقیما زیر نظارت آیتالله خامنهای فعالیت میکند.
بازدیدهای اعلام نشده
خبر سفر حسن پلارک به کربلا از سوی یکی از کارگران عراقی فعال در پروژه توسعه حرم امام حسین به اطلاع خبرگزاری رویترز رسیده است.
خبرنگار رویترز میگوید عکسهای دیدار حسن پلارک از پروژه یاد شده توسط یکی از کارگران عراقی برای آنها ارسال شده است.
پلارک در این عکسها با یک کلاه ایمنی و با یک ماسک آبی رنگ دیده میشود. عکسها به هنگام ورود حسن پلارک، در لحظه سنجش دمای بدن (در ارتباط با کرونا) گرفته شدهاند.
نظارت و هدایت توسعه حرم امام حسین در کربلا برعهده حسن پلارک است. او با دو فرمانده دیگر سپاه پاسداران و تحت هدایت شخص خامنهای این پروژه را دنبال میکند.
سفر حسن پلارک به کربلا و بازدید از طرح توسعه حرم پدیده عجیبی نیست. بسیاری از فرماندهان سپاه پاسداران بدون اطلاع رسمی و رسانهای به این شهر و دیگر نقاط عراق سفر میکنند.
افزون بر آن، کارگران عراقی فعال در این پروژه از سفر دائمی و اعلام نشده مسئولین اجرایی شرکتهای ذیربط ایرانی و همچنین مهندسان ایرانی به این محل خبر میدهند.
حتی قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس نیز در سال ۲۰۱۸، حدود ۱۸ ماه پیش از کشته شدن او در اثر حمله پهپادی آمریکا (چهارم ژانویه ۲۰۲۰) از پروژه یاد شده دیدن کرده بود.
اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس و جانشین سلیمانی نیز دو هفته پس از سفر حسن پلارک به کربلا، به این منطقه سفر کرده است.
بودجه ۶۰۰ میلیون دلاری
خبرگزاری رویترز در ادامه گزارش خود مینویسد فقط در پروژه توسعه حرم امام حسین مبلغ ۶۰۰ میلیون دلار از سوی ایران سرمایهگذاری صورت گرفته است. در سال ۲۰۱۵، پلارک با بودجه ۶۵۰ میلیون دلاری پروژه احداث صحن حضرت زینب را کلید زده بود
هدف از این سرمایهگذاری گسترش امکانات حرم برای افزایش ظرفیت سفر زوار به کربلا است. بر اساس گزارشرویترز، چنین میزانی از سرمایهگذاری در اماکن مذهبی عراق ظرف ۳۰۰ سال گذشته بیسابقه بوده است.
افزون بر آن، سپاه قدس و بنیاد کوثر در دیگر اماکن مذهبی عراق سرمایهگذاریهای کلان کردهاند. از آن جمله میتوان به سرمایهگذاری ۵۰۰ میلیون دلاری ایران در حرم امام علی اشاره کرد. پروژههای دیگری نیز در بغداد و سامرا از سوی سپاه و بنیاد کوثر در دست اجرا است.
توسعه حرم امام حسین
کارگران ایرانی روز و شب مشغول پر کردن حفرهای به عمق ۴۰ متر و وسعت ۵۰ هزار متر مربع در جنب حرم هستند.
سیمان و فولاد مورد نیاز نیز از ایران وارد میشود. قرار است در این محل ساختمانی چند طبقه ایجاد شود. در کنار ایجاد یک وضوخانه بزرگ، قرار است یک موزه و همچنین یک کتابخانه نیز احداث شود. این ساختمان بزرگ برای استفاده میلیونها زوار عمدتا شیعه از سراسر جهان راهاندازی میشود.
خبرنگار رویترز در ادامه مینویسد که این یکی از بزرگترین پروژههای کلان سپاه پاسداران و بنیاد قدس برای افزایش شمار زوار در کشورهای سوریه و عراق است.
باید یادآور شد که عراق برای تامین هزینههای خود پس از درآمدهای ناشی از صادرات نفتی وابسته به درآمدهای برخاسته از سفر زوار و گردشگران مذهبی به این کشور است.
از این رو، سپاه پاسداران نیز به این پروژهها بهمثابه یکی از فعالیتهای سودآور نگاه میکند. رویترز در گزارش خود درآمد ناشی از سفر زوار به عراق را میلیاردها دلار اعلام کرده است. سالانه دهها میلیون زوار برای بازدید از امکان مذهبی به عراق سفر میکنند.
سودآوری پرژوه توسعه حرم
دولت عراق در زمینه بازسازی اماکن مذهبی و توسعه عتبات مزایای مالیاتی قابل ملاحظهای در نظر گرفتهاست. به عنوان نمونه، جمهوری اسلامی برای انتقال سیمان و فولاد خود به عراق عملا از پرداخت مالیات معاف شده است.
خبرگزاری رویترز در گزارش خود نوشته است که سپاه پاسداران سیمان و فولاد را بدون پرداخت مالیات به اسم مصالح مورد نیاز برای توسعه حرم امام حسین و دیگر اماکن مذهبی عراق وارد آن کشور میکند، آنگاه توسط افراد واسطه، بخشی از آن سیمان و فولاد را در دیگر نقاط عراق با بهایی بالاتر به فروش میرساند.
گفته میشود که بهای سیمان و فولاد در عراق از بهای آن در ایران بالاتر است و خود همین موضوع زمینه را برای واسطهگری و فروش این مصالح در دیگر نقاط عراق فراهم میکند.
ستاد بازسازی عتبات عملا زیر نظارت علی خامنهای فعالیت میکند. در ماه مارس، دولت ترامپ بنیاد کوثر، ستاد بازسازی عتبات و همچنین بخشهای مهندسی عراقی وابسته به آنها را مشمول تحریمهای خود کرد.
افضل شامی، سخنگوی حرم امام حسین به خبرنگار رویترز گفته است که «اقتصاد عراق در حال حاضر امکان اجرای مستقل چنین پروژههایی را به دولت این کشور نمیدهد.»
فعالیتهای پنهان سپاه
وزارت خزانهداری آمریکا در ماه مارس اعلام کرده بود که بنیاد کوثر در عرصه امنیتی و اطلاعاتی نیز در عراق فعالیت میکند. همین موضوع علت تحریم این بنیاد از سوی آمریکا بود.
آمریکا مدعی شده است که این سپاه از طریق این بنیاد و تحت عنوان پروژه توسعه اماکن مذهبی در عراق اقدام به صدور جنگافزار به این کشور و سوریه و تجهیز نیروهای شبهنظامی مورد حمایت خود میکند.
در هتل محل اقامت کارگران و مهندسان پروژه توسعه حرم امام حسین حتی تصویر قاسم سلیمانی نیز نصب شده است.
مقامات عراقی و حتی مسئولان حرم امام حسین اعلام کردهاند که درباره فعالیت بنیاد کوثر و همچنین ستاد بازسازی عتبات در کربلا و نجف اطلاع دقیقی ندارند.
حتی برخی از مسئولان حرم امام حسین مدعی شدهاند که از تحریم بودن بنیاد کوثر و ستاد یاد شده و منع همکاری با آنها بی اطلاع بودهاند.