امیدی به بهبود شرایط اقتصادی در دولت پزشکیان نیست؛ حتی برنده نوبل اقتصاد هم نمی‌تواند کاری کند
- توضیحات
- تاریخ ایجاد در سه شنبه, 02 مرداد 1403 15:33
محمود جامساز اقتصاددان با اشاره به ۶۱ درصدی که بر پایه آمارهای حکومتی رأی ندادند گفته مردم به این دلیل که معتقدند هر دولتی روی کار آید، ناتوان از انجام تعهدات خود است، رای ندادند.
- به عقیده محمود جامساز «به دلیل همین ساختار معیوب اقتصاد سیاسی و رانتی، نه آقای طیب نیا و نه حتی یک نوبلیست اقتصاد نمی‌تواند در این ساختار معیوب اقتصاد سیاسی رانتی دستوری نفتی ایدئولوژیک و واپسگرا کار کند.»
- تعدای از فعالان بخش خصوصی و مافیاهای اقتصادی با ترسیم چشم‌اندازی هولناک از اقتصاد کشور در صورت پیروزی سعید جلیلی، افکار عمومی را به انداختن رأی به نام مسعود پزشکیان ترغیب کردند.
یک اقتصاددان با اشاره به «معضلات ساختاری» که در اقتصاد ایران وجود دارد گفته حتی یک برنده نوبل اقتصاد هم نمی‌تواند در این ساختار معیوب اقتصاد سیاسی و رانتی و دستوری و نفتی و ایدئولوژیک و واپسگرا کار کند و معلوم است که اقدام‌ها با شکست مواجه می‌شود.
محمود جامساز اقتصاددان معتقد است وزیر اقتصاد باید دید بلندمدت داشته باشد. دید بلندمدت هم در یک دوره چهار ساله جواب نمی‌دهد، برای اینکه لوازم‌‌‌اش نیست، ملزومات‌اش نیست، شرایط‌اش نیست و بسیار مشکل است.
این اقتصاددان با اشاره به مشارکت بسیار پایین مردم در نمایش انتخابات اخیر ریاست جمهوری و ۶۱ درصدی که بر پایه آمارهای حکومتی رأی ندادند گفته «اگر به روند متغیر‌های مهم اقتصادی که صرف نظر از دولت مستقر، چه اصلاح‌طلب و یا اصولگرا در هر دوره، نسبت به دوره قبل نامطلوب‌تر شده نگاه کنیم، سطح تورم و قدرت خرید و رفاه جامعه کاهش پیدا کرده، فقر و نارضایتی‌ها و مطالبات فروخفته اقشار مختلف جامعه افزایش یافته است.»
محمود جامساز گفته مردم به این دلیل که معتقدند هر دولتی روی کار آید، ناتوان از انجام تعهدات خود است، رای ندادند؛ او افزوده «سال‌هاست که این رویه ادامه دارد و هربار با ریزش آراء مواجه بوده‌ایم، زیرا اقتصاد بیشتر تحت سلطه سیاست قرار گرفته و اسباب تنزل وضعیت معیشتی و رفاه و شرایط اجتماعی و فرهنگی و زیست محیطی جامعه را فراهم آورده است.»
در حالی که از علی طیب‌نیا به عنوان سکاندار اقتصادی دولت پزشکیان نام برده شده اما به عقیده محمود جامساز «به دلیل همین ساختار معیوب اقتصاد سیاسی و رانتی، نه آقای طیب نیا و نه حتی یک نوبلیست اقتصاد نمی‌تواند در این ساختار معیوب اقتصاد سیاسی رانتی دستوری نفتی ایدئولوژیک و واپسگرا کار کند.»
این اقتصاددان با اشاره به نفود نهاد‌های قدرتمند اقتصادی و سیاسی متعددی در تمام ارکان سیاسی و اقتصادی کشور گفته « من نمی‌دانم اگر آقای پزشکیان سر وعده‌های خود باشد، اما به سبب معضلات ساختاری و سنگ‌اندازی‌های مخالفان قدرتمند، قادر به انجام آنها نباشد، آیا دوام می‌آورد؟ آیا استعفا می‌دهد؟ در هر حال موفقیت او به فرو کاستن سنگینی بار ناکامی‌های جامعه می‌انجامد.»
کمپین انتخاباتی مسعود پزشکیان توانست تعدای از فعالان بخش خصوصی و مافیاهای اقتصادی را با خود همراه کند. این افراد با ترسیم چشم‌اندازی هولناک از اقتصاد کشور در صورت پیروزی سعید جلیلی، افکار عمومی را به انداختن رأی به نام مسعود پزشکیان ترغیب کردند.
این در حالیست که تیم مسعود پزشکیان هیچ برنامه اقتصادی مشخصی بجز کلی‌گویی و شعارهای کلیشه‌ای و تکراری در رابطه با کاهش تورم و کنترل بازارهایی مانند بورس و مسکن نداشته است.
به نظر می‌رسد بخش زیادی از فعالان اقتصادی بخش خصوصی مانند حسین سلاح‌ورزی و محمود جامساز که اکنون در کارگروه‌های تعیین اعضای پیشنهادی کابینه نیز حضور دارند، صرفا بر پایه ایده «بد و بدتر» اصلاح‌طلبان و با امیدواری به تنفسی هرچند ناچیز در تیم حامیان مسعود پزشکیان قرار گرفته‌اند.
در آنسو نیز البته قرار داشتن در این تیم برای شماری از فعالان اقتصادی بخش خصوصی به معنای بهره‌مندی از کانال‌های رانت است که در دولت اصلاح‌طلبان گشوده می‌شود.
اینهمه در حالیست که برخی شعارها و وعده‌های اقتصادی مطرح شده از سوی تیم مسعود پزشکیان با انتقادهایی روبرو شده است.
برای نمونه تک‌نرخی کردن دلار از سوی مسعود پزشکیان و علی طیب‌نیا مورد تأکید قرار گرفته است. پزشکیان مخالفت خود را با هرگونه ارز غیرآزاد اعلام کرده و علت تورم را اقدامی از سوی دولت دانسته که سبب ناترازی می‌شود. او گفته وقتی به کسی ارز ترجیحی داده می‌شود درواقع به او اجازه رانت داده می‌شود.
علی طیب‌نیا اقتصاددان و وزیر اقتصاد دولت نخست حسن روحانی که اکنون از او به عنوان مشاور اقتصادی رئیس دولت چهاردهم و یکی از گزینه‌های احتمالی وزارت اقتصاد یاد می‌شود نیز بر تک‌نرخی شدن ارز تأکید کرده است.
علی طیب‌نیا در یک فایل ویدئویی گفته «نرخ‌های ارز ترجیحی باعث ایجاد ثروت‌های بادآورده برای کسانی شده که به این ارزها دسترسی پیدا میکنند.» همچنین از رویکرد طیب نیا اینگونه برداشت می‌شود که احتمالا بعد از آغاز به کار دولت چهاردهم، سیاست تک‌نرخی شدن ارز با نرخ دلار غیر رسمیِ ۶۰ هزار تومان پیش خواهد رفت.
اما مرتضی افقه اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه جندی‌شاپور اهواز درباره وعده تک‌نرخی کردن ارز که بطور ویژه از سوی پزشکیان مورد تأکید قرار گرفته، معتقد است که الان وقت تک‌نرخی کردن ارز نیست.
او در گفتگو با روزنامه «اعتماد» توضیح داده «شرایط امروز کشور به گونه‌ای نیست که یک شوک اقتصادی را هم تجربه کند و قیمت ارز باز هم تغییر کند آنهم در آستانه ورود دولت جدید. هشدار جدی ما به دولت آقای پزشکیان این است که فعلا وارد این مقوله نشوند، در غیر اینصورت مختصر سرمایه اجتماعی هم که باعث پیروزی ایشان شده هم از دست می‌رود. ضمن آنکه گروه‌های رقیب هم در انتظار تصمیمات این دولت هستند.»
این اقتصاددان گفته «ما زمانی می‌توانیم نرخ ارز را تغییر دهیم و آن را به سمت تک‌نرخی شدن ببریم که دولت در یک شرایط عادی در داخل و خارج از کشور قرار داشته باشد.»
به عقیده مرتضی افقه «زمانی که دولت هنوز قادر به فروش نفت به صورت عادی نیست و همچنان با زیان‌های بالا نفت را می‌فروشد و منابعی هم که وارد می‌کند بر اساس گفته آقای قالیباف ۳۰ درصد زیر قیمت اصلی است و حتی از نزدیکترین کشور یعنی عراق هم نمی‌توانیم این منابع را وارد کنیم پس شرایط ارز تک‌نرخی هنوز فراهم نشده است.»
این موضوع پیشتر نیز از سوی محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی مورد تأکید قرار گرفته بود. او در خردادماه امسال و در نشست تحلیلی «تبیین و ارزیابی سیاست‌های پولی و ارزی» گفته بود: «در شرایط فعلی به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌ها امکان تک‌نرخی کردن ارز وجود ندارد.»